Osmanlı imparatorluğunun son zamanlarında, özellikle 1900'lü yılların başlarında tarihi eserlerimiz çeşitli ülkelerden gelen araştırmacılar ve turistler tarafından yağmalanmaya başlamıştır.
İrili ufaklı binlerce tarihi eserin yanı sıra Bergama'daki Zeus tapınağı ve Milet agora binası kapısı gibi dev yapılarda , mevcut Osmanlı yetkililerinin de desteği ile yurtdışına çıkarılmıştır.Günümüzde tarihi kültür bilincinin biraz olsun artması ile bu eserlerin ilgili ülkelerden iadesi tartışmaları başlamıştır. Bunun uzun bir süreç olacağı malumdur, en azından bu süre içinde dışarıdaki eserlerin kopyaları, orijinal yerlerine konabilir. Nitekim bu bazı yerlerde yapılmıştır.
PERGAMON' DAKİ ZEUS SUNAĞI ( BERGAMA ) BERLİN MÜZESİ
Bergama Zeus Sunağı ya da Zeus Altar'ı İ.Ö. 2.yüzyılda, Kuzey Batı Anadolu'da, İzmir'in kuzeyinde bulunan antik Pergamon şehrinde Pergamon Krallığı'nı yöneten Attalos hanedanı tarafından yaptırılmış mermerden anıtsal dinsel yapıdır. At nalı biçimdeki yapı Bergama Akropolü üzerinde bulunur. 35.64 mt genişliğinde 33.4 mt derinliğindedir. Yapının ön tarafında bulunan merdivenler 20 mt genişliğindedir.
Dışında ve iç mekanlarında bulunan mermer kaplama üzerindeki freskler sanat tarihinin en önemli yapıtları arasında sayılır. Dış cephe freskleri antik Helen dünyasının Olympos tanrıları ile devler -Gigantlar- arasındaki savaşı, iç alandaki freskler Pergamon'un kuruluş söylecesi olan Telefos söylencesini anlatır.
Bu görkemli yapının kalıntıları 1870'li yıllarda Alman mühendisi Carl Humann tarafından, o zamanın Prusya'sına götürülmüştür. Bugün, Berlin'de bulunan Pergamon Müzesinde sergilenmekte ve her yıl binlerce insan tarafından ziyaret edilmektedir.
Bergama Akropolü'nün alt terasında bulunan Zeus Sunağı at nalı şeklinde 4 katlı olarak yapılmıştır. Dış duvarlarından başlayan kabartmalar sunağı çepe çevre sarmaktadır. Sunağın iç tarafında Pergamon'un kurucusu Herakles'in oğlu Telephos'un hayatını anlatan kabartmalar vardır. Berlin müzesine taşınmış olan sunağın Pergamondaki yerinde sadece basamakları kalmıştır. Yukarıdaki fotoğrafta ise eserin orijinal yerinin günümüzdeki hali gözükmektedir
ATHENA TAPINAĞI PROPYLONU ( BERGAMA ) BERLİN MÜZESİ
II. Eumenes dönemine ait olan ( M.Ö. 197 - 159 ) Pergamon Athena Tapınağı Propylon girişi Berlin Müzesinde tutulmaktadır.
NEREİDLER ANITI ( KSANTHOS ) BRITISH MÜZESİ
Ksanthos Kentinde M.Ö.400 yıllarında yapılmış olan bu esere sütunları arasındaki 12 adet Nereid heykelinden dolayı Nereidler Anıtı denmektedir. Eser günümüzde British Müzesinde bulunmaktadır.
ÜÇ GÜZELLER MOZAİĞİ ( ANTAKYA ) PARİS LOUVRE MÜZESİ
Hermes çocuk Dionysos'u kucağında taşımaktadır.
Antakya'da bulunan M.S.4.yy tarihlenen mozaik Amerika Worcester Müzesinde bulunmaktadır.
ÜÇ GÜZELLER MOZAİĞİ ( ANTAKYA ) PARİS LOUVRE MÜZESİ
Hera, Athena ve Aphrodite'nin Parisin hakemliğinde İda dağında yapmış oldukları güzellik yarışmasını gösteren mozaik M.S. 2.yy ait olup Antakya2da bulunmuştur. Günümüzde ise Paris Louvre Müzesinde sergilenmektedir
AGAMEMNON MASKI ve TROYA HAZİNELERİ
M.Ö. 1200 lerde yapılan Troya savaşında Akhaların başkumandanı olan Agamemnon Maskı gerçekte kendisinden 300 yıl önce yaşamış bir prense aittir. Mykene'de yapılan kazı çalışmaları esnasında günışığına
çıkan eser günümüzde Atina Milli Müzesinde bulunmaktadır.
Resimde görülen aklınlık, küpe vb. diğer Troya hazinelerinin tamamına yakın bir kısmı ise Rusya'dadır.
