20 Ekim 2012 Cumartesi

Kocaeli’nin Tarihçesi

 

Dünya’nın önemli yollarının kavşak noktası durumunda olan Izmit ve civarında tarih öncesi çağlardan yaklaşık olarak M.Ö. 3000’den itibaren insanların yaşamakta olduğu yapılan araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır.

Günümüze kadar devamlı iskan edilmiş olan Izmit’e ait, ilk deliller M.Ö. 12 yy.’a kadar dayanmaktadır. Bu tarihlerde Frigler bölgeyi ellerinde tutmuş, ardından Yunanistan’ın Megara şehrinden kendilerine yeni bir yer aramak için yola çıkan göçmen bir grup, şimdiki Başiskele mevkiinde ASTAKOZ adını verdikleri şehri kurmuşlardır.

Trakia kralı Lysimakhos’un ASTAKOZ ‘u tahrip ettirmesiyle bugünkü Izmit’inde üzerinde bulunduğu yamaçlara NIKOMEDIA adında yeni bir şehir kurulur. M.Ö. 262 yılında şehri inşa ettiren Büyük Iskender’in Anadolu’yu fethetmekle görevli kralı Nikomedes, şehre eşinin ismini vermiştir. Giderek yükselen Bitinya Krallığı’nın merkezi Nikomedia, büyük Helenistik şehir olur. M.Ö. 91 – 94 yıllarında Romalılara bağışlanır. M.S. 284 yılında imparator Diokletionus, Nikomedia’yı yeniden başkent yapar. Onun zamanında Nikomedia; Roma, Antakya, Iskenderiye’den sonra dünyanın dördüncü büyük şehridir.

11. yy.’ ın son çeyreğinde Nikomedia, Selçuklular tarafından zaptedilir. I. Haçlı Seferi’nde geri alınan Nikomedia, bir süre Latinlerin işgalinde kaldıktan sonra tekrar Selçuklular’a geçer. Orhan Gazi zamanında, Adapazarı ve Hendek yöreleri valisi Akçakoca, kenti alınca şehir Osmanlı Devleti’nin egemenliğine girer. Başlangıçta Iznik’in yan komşusu anlamında Iznikmid olan bu şehrin adı, zamanla Izmit’e dönüşmüştür.

1888 yılına kadar Istanbul’a bağlı kalan Izmit bu tarihten sonra ayrı bir kent olur. Istiklal harbi öncesi Ingiliz ve Yunanlı kuvvetlerin işgalinde kalan şehir 28 Haziran 1921’ de kurtarılmış, Cumhuriyetin ilanından sonra da Kocaeli vilayetinin merkezi olmuştur.

Cumhuriyet döneminde bölgeye yapılan sanayi yatırımları ile sanayi alt yapısı tamamiyle şekillenir, hem devlet hem de özel girişimler artar. Bugün ileri düzeyde sanayi ve endüstri kenti olan Kocaeli, çevresi ile demiryolu ve en geniş karayolu ağına sahiptir. Bunun yanısıra Derince ve Izmit limanlarıyla da dünyanın dört bir yanına deniz yolu bağlantısı kurmuştur.

Yüzölçümü açısından küçük bir il olan Kocaeli, gerek sanayi sektöründe üretim, katmadeğer gerekse bu sektörde çalışan insan açısından sadece Türkiye için değil, dünya içinde ilginç bir örnektir.

Doğal güzellikleri, plajları, yaylaları, kayak merkezi ve tarihi eserlerinin yanında Karadeniz ve Marmara Denizi’ ne olan kıyıları, Kocaeli iline ticaret ve turizm açısından da ayrı bir dönem taşımaktadır.

 

Kocaeli’nin konumu
 

           Kocaeli; Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlayan Marmara Denizi’nin ve Marmara Bölgesi doğusunda yer alan bir ildir. Gebze, Körfez, Karamürsel, Gölcük, Kandıra, Derince ve merkez ilçe Izmit olmak üzere toplam yedi ilçeden oluşur.

           Kuzeyde Karadeniz. Doğuda ve güneydoğuda Sakarya, güneyde Bursa, batıda Yalova ve Istanbul illeri yer almaktadır. Türkiye’nin en küçük 6. ili olan Kocaeli’nin yüzölçümü 3.505 km’dir. 1997 yılında yapılan sayıma göre nüfus 1.177.379 olup km ye 343 kişi düşmektedir. Kara, demir, deniz ve hava yolu ulaşımları ile Türkiye’nin  en önemli geçiş noktalarından biridir.



Izmit
Kocaeli’nin merkez ilçesi olan ve aynı adı taşıyan Izmit, Körfez’in doğu ucuna yakın olan bir kıyı kentidir. Türkiye’nin Asya ile Avrupa arasındaki en önemli geçiş güzergahının üzerinde kurulmuş, tarihi bir kenttir. Büyük sanayi kuruluşlarının ve alışveriş merkezlerinin bulunduğu Izmit’in nüfusu köy ve bucaklarıyla birlikte toplam 342.178’e ulaşmıştır. Izmit sanayi kenti olarak tanınmasının yanı sıra, kültür, sanat ve eğitim kenti olma yolunda ciddi atılımlar yapan bir kenttir. Kente özgü bir tatlı olan pişmaniye ile de dünya çapında bir üne sahiptir.

Derince

Osmanlılar döneminde “Çınar Çayırı” olarak alınan ve I. Selim zamanında Çınarlı Köyü olarak kayıtlara geçen bir yerleşim yeridir. Etkin ve hızlı gelişen sanayileşmenin getirisiyle yoğun şekilde göç almış; hızla artan nüfusu ile gelişerek 1999 yılında ilçe olmuştur. Ilçe nüfusu yaklaşık 101.182’dir. Istanbul ile Anadolu arasında geçiş sağlayan yolları ve Marmara Denizi’nde boğazların trafik ve navlun yükünü hafifletici etkisi olan Derince Limanı;  çok etkin dağıtıcı – toplayıcı Ro-Ro seferlerini yürütmektedir. Kocaeli ilinin sanayi özelliklerini yoğun bir şekilde bünyesinde barındıran Derince, büyük sanayi kuruluşlarının yanısıra iş merkezleri ve küçük sanayi kuruluşları ile de ilimizin sanayi merkezlerindendir. Derince, Çenesuyu ile de ülke çapında bir üne sahiptir.

Gölcük
Izmit Körfezi’nin güney sahilinde yer alan ilçe, Izmit’e 16 km uzaklıktadır. 199 km2 yüzölçümü olan Gölcük, Samanlı dağları ile Izmit Körfezi’nin arasında bulunmaktadır. Gölcük kent merkezi, Izmit – Bursa karayolunun iki yanında doğu – batı yönünde dar bir şerit halinde uzanan yerleşimin uzunluğu 3.5 km, kuzey – güney yönünde genişliği ise 1 km’dir. Kuzeyden Körfez, güneyden dik yamaçlar, batıdan geniş bir alanı kaplayan askeri alanlarla sınırlanmıştır. Nüfusu 132.887’dir.

Türkiye’nin en gözde ilçelerinden biri olan Gölcük 17 Ağustos 1999 Marmara felaketinde çok büyük hasarlar almıştır.

Körfez
Izmit’in batı sahilinde kara ve demiryolu üzerinde yeralmaktadır. Izmit’e 17 km uzaklıkta ilçede sahil kıyısında bulunan ve Türkiye’nin sayılı otomobil pistlerinden olan Körfez pisti, kirazı, sahil yolunda bulunan çay bahçeleri ile günübirlik dinlenme merkezidir. Ilçede Tüpraş, Petkim, Igsaş gibi büyük sanayi kuruluşları bulunmaktadır. Nüfusu 101.765’dir. Körfeze bağlı Hereke beldesi meşhur ipek halıları ile ün yapmış bir yöredir. Ayrıca Sümerbank’a ait halı fabrikası da bu beldededir. Alman imparatoru Kaiser Wilhelm’in Osmanlı Imparatorluğunu ziyareti için özel olarak Yıldız Sarayının minyatürü olarak yapılan köşk da fabrika sınırlarının içinde yer almaktadır.

Kandıra
Izmit Körfezi’nin kuzeyinde Karadeniz sahilindedir. Ilçe, kuzeyde Karadeniz’in engin sularına yaslanırken, doğuda da Sakarya iline bağlı Kaynarca ilçesi ile sınırlıdır. Batı sınırında Istanbul’un Şile ilçesinin, Ağva kasabası ile komşu olan Kandıra’nın güney sınırını il merkezine bağlı olan köyler oluşturur. Izmit’e 45 km uzaklıktadır. Ilçenin nüfusu 50.214’dür. Bizanslılar ilçeye santral anlamına gelen “Kentri” adını vermişlerdir. Kerpe Bitinya Krallığı’nın ardından Roma, Bizans ve Ceneviz gemilerinin uğrağı haline gelmiştir. Osmanlı döneminde Istanbul’un odun kömürü, tomruk gibi ihtiyaçları Kerpe’den sağlanmıştır. Kandıra Orhan Bey zamanında Kocaeli Fatihi adıyla anılan Akçakoca Bey tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1868 yılından önce Kandıra Üsküdar kazasına bağlı bir nahiye iken ilçe olunca bağımsız Izmit Sancağı’na bağlanmıştır. Kandıra ilimizdeki temiz sahilleri nedeniyle yaz aylarında turizm faaliyetlerinin yoğunlaştığı bir ilçedir. Babadağı tepesinde Kocaeli Fatihi Akçakoca’nın anıt mezarı bulunmaktadır. Yöreye özgü Kandıra bezi köy evlerindeki tezgahlarda dokunup, eski Türk motifleriyle işlenerek beğeniye sunulmaktadır. Hindisi ve yoğurdu ile haklı bir üne kavuşan Kandıra, meşhur süsleme taşları ile de çok iyi tanınmaktadır.

Karamürsel
Izmit Körfezi’nin güney kıyısında, Izmit-Yalova kıyı yolu üzerinde kurulmuş 46.229 nüfuslu bir ilçedir. Karamürsel’in doğusunda Gölcük, güneyinde Iznik, batısında Yalova, Kuzeyinde ise Marmara Denizi yer almaktadır. Izmit’e 34 km uzaklıktadır. Ilk Osmanlı Kaptan-ı Derya’sı Karamürsel Bey’in anıt mezarının da bulunduğu ilçe; sahildeki çay bahçeleri, parkları, yürüyüş alanları, restaurantlarıyla, ilgi çeken mekanlardandır. Karamürsel sepetiyle tanına bu yöremiz, sera çiçekciliğinde de büyük ilerlemeler kaydetmeştir.

Gebze
Izmit Istanbul karayolu üzerinde Izmit’e 51 km uzaklıktadır. Büyük sanayi kuruluşları yanında Türkiye Bilimsel ve Teknik araştırmalar Kurumu (TÜBITAK-MAM) ve Gebze Ileri teknoloji Enstitüsünde bulunduğu ilçenin nüfusu 402.926’ya ulaşmıştır. Kartacalı Komutan Hannibal’ın mezarı, Arkeolog ressam Osman Hamdi Bey’in Müze – Evi ile Mimar Sinan’ın eseri Çoban Mustafa Paşa Külliyesi Gebze’nin önemli tarihi eserlerindendir.

Gebze’de ikinci konut ağırlıklı yerleşim birimlerinden Darıca – Bayramoğlu, yazlık siteleri ve sahili Gebze’nin önemli  tatil beldelerindendir. Ballıkayalar Tabiat Parkı, Darıca Bayramoğlu Kuş Cenneti ve Temalı Parkı da ilçenin doğal güzelliklerini oluşturmaktadır.

TURISTIK YERLER - DOĞAL GÜZELLIKLER

Kerpe

Kandıra'ya 10 km. Izmit'e 50 km. uzaklıktaki masmavi denizi, çam ormanları ile şirin bir Karadeniz köyüdür.

Antik bir kent üstüne kurulan Kerpe, 150 metreye kadar sığ denize ve eşşiz kumsallara sahiptir. Günübirlik kullanım olanakları olduğu gibi motel ve pansiyonları da vardır. Doğal kumsalları, zengin balık çeşitleri, tertemiz çam havası bozulmamış doğal plajları ile adeta bir tutku beldesidir.

Kefken & Pembe Kayalar

Kandıra'ya 20 km. uzaklıktaki Kefken, kıyı yerleşimleri içinde en gelişmiş olanıdır. Denizi, kumsalları ve çam ormanları en önemli özellikleridir.

Pembe kayalar mevkii, ilginç jeolojik yapısı nedeniyle görülmesi gereken yerlerdendir. Suyun içinde yumuşak olan kayalar çıkarıldıktan sonra sertleşmektedirler. Bu özelliklerden dolayı Osmanlı döneminde insan gücüyle dikdörtgenler şeklinde kesilerek, deniz yoluyla Istanbul'a getirilmiş Sultanahmet Camii dahil bir çok caminin yapımında kullanılmıştır. Bölgede balıkçılık oldukça gelişmiş ve büyük balık üretim istasyonları kurulmuştur. Amatör sualtı avcıları için de çeşitli olanaklar sunmaktadır.

Cebeci

Kandıra'ya 27 km. uzaklıktaki Cebeci, temiz denizi, kumsal ve çam ormanları ile tatil cennetidir. Ayrıca Eylül - Ekim aylarında yaban ördeği, çulluk ve sülün açısından zengindir. Cebeci'de günbatımı seyretmek yörenin çekiciliğini arttıran unsurlardan biridir. Cebeci'nin karşısında Kefken ve Giresun Adası olmak üzere iki ada bulunmaktadır. Kefken Adası, Karadeniz'de üzerinde insan yaşayan tek adadır. Ayrıca gemilerin barınabileceği limanı da vardır. Cebeci'de "cik cik" denilen kum midyeleri çok ünlüdür.

Sarısu & Bağırganlı

Sarısu Kandıra'ya 8 km. uzaklıktaki Babaköy sınırları içinde Sarısı Deresi'nin Karadenizle birleştiği yerde kurulmuştur. Ağaçlar arasından süzülerek gelen Sarısu deresinde sazan, tatlısu levreği ve çeşitli tatlısu balıkları üretilmektedir. Sarısu 1 km uzunluğundaki kumsalı ve masmavi denizi ile gerek günübirlik turizm, gerekse çadır turizmi ve kampinge uygun bir köydür. Denize girmek için dereyi salla geçmek gerekmektedir.

Bağırganlı'ya Ağva - Kandıra yolu üzerinden Sofalı ayrımı ile 13 km sonra ulaşılır. Köyün sahil şeridinde kır gazinoları ve cafeler bulunmaktadır.

Eskihisar

Gebze'nin güneybatısında, ilçe merkezine 6 km. uzaklıktaki Eskihisar, Istanbul-Ankara karayolu ve Gebze istasyonu ile bağlantılıdır. Eski çağlarda Izmit Körfezi'nin güneyindeki geçişi kontrol altında tutan önemli bir geçit olma özelliğini uzun süre korumuştur. Bugün Körfez geçişinin en önemli geçiş noktasıdır. Her yarım saatte bir karşılıklı kalkan feribotlar, Eskihisar-Topçular arasında binlerce otomobilin Körfez'den geçmesini sağlar. Eskihisar Köyü tarihi ve mistik kokusu, balıkçıları, limanı ve kalesi ile dinlendirici bir özelliktedir.

Tavşancıl

Orhangazi tarafından 14. yy' da kurulmuştur. Sahilde ve yamaçta olmak üzere iki bölümden oluşur. Asıl Tavşancıl yamaçta olanıdır. Burada 19. yy'dan kalma tescilli ahşap ve kagir denizi nazır konaklar bulunmaktadır. Aşağı Tavşancıldan ise; demiryolu ve D-100 karayolu geçmektedir. Restaurant, Çay bahçeleri ve barınakları bulunan Tavşancıl sahil düzenlenmesi yapılmış şirin bir beldedir.

Bayramoğlu

Bayramoğlu Gebze'ye bağlı, Istanbul ve Izmit'in ikinci konut ağırlıklı bir dinlenme merkezidir. Temiz denizi, kumsalı ve modern dinlenme tesisleri ile alternatifler sunmaktadır.

Karamürsel

Karamürsel sahilinde yer alan çay bahçeleri, yürüyüş ve oyun alanları ile halka hizmet ederken, kıyı şeridinde bulunan balıkçı köyleri ile kent turizmine katkıda bulunmaktadır.

Karamürsel-Yalova yolu üzerinde ise özellikle yazlıkçılara ait villalar yer almaktadır.

Gölcük - Değirmendere

Gölcük kıyılarında Değirmendere, Halıdere, Ulaşlı yakın zamana kadar denizinden faydalanılan sahil yerleşimleriydi. Bugün ise, buraları kıyı restaurantları ve çay bahçeleri ile günün yorgunluğunu atmak için tercih edilen kıyı kasabaları olmuştur. Bu kasabaların büyük çoğunluğu ise 17 Ağustos felaketinde büyük kayıplar vermiştir.

Ballıkayalar Vadisi

Gebze'ye bağlı Tavşanlı Köyündeki "Tabiat Parkı ve Doğal Sit Alanı" ilan edilen Ballıkayalar Vadisi 1.5 km uzunluğunda 40 - 80 metre genişliğindedir.Dağcıların iniş ve tırmanış yaptıkları Ballıkayalar Vadisi kireç taşlarının erimesi sonucu gelişen Jeomorfolojik şekilleri ile bir karstik boğazdadır. Vadi içinde göl, şelaler ve Ballıkaya Deresi'ne ulaşan travertenler üzerinde seyir terasları bulunmaktadır. Kamping için çadır kurmaya elverişli düzlüklerin bulunduğu kanyonda doğu ve batıdaki sırtlarında yürüyüş  alanları bulunmaktadır.

Darıca Kuş Cenneti ve Temalı Parkı

Darıca Kuş Cenneti ve Temalı Parkı Bayramoğlu'nda 1991 yılında nesli tükenmekte olan hayvanların bakımı üstlenmek için kurulmuştur. 140.000 m2 'lik bir alanı kaplayan parkta, 350 çeşit hayvan ve 250 çeşit bitki bulunmaktadır. Hergün ücret karşılığı ziyaret edilen Darıca Kuş Cenneti, eğitim, gezi ve günübirlik dinlenme amaçlı özel bir tesistir.

Beşkayalar Tabiat Parkı

Yuvacık Barajı iki büyük derenin birleştiği vadide, Yuvacık beldesi yakınlarında inşa edilmiştir. Baraj yapımı öncesi derelerin kenarlarındaki alabalık çiftlikleri ve doğal ortamları ilgi çekerken, sonralarda baraj gölünün çevresiyle oluşturduğu güzellikler görülmeye değer hale gelmiştir. Baraj Körfez ve Izmit manzarası eşliğinde çıkmaya başlayacağınız tepelerden birkaç köy geçtikten sonra, Yuvacık'a 1 saat mesafede Aytepe Köyü'ne ulaşılmaktadır. Hafta sonu turizmine açılan bölgede  trekking yapılmaktadır.