Sümela Manastırı; Maçka ilçesi Altındere sınırlarında olup, Trabzon’a 48 km uzaklıktadır. Sümela Manastırı çam ağaçları ile kaplıbir vadide bulunmaktadır ve 200m. yüksekliktedir. Sümela M.S.5.yüzyılda yapılmaya başlanmış ve 12-13. yüzyılda bugünkü halini almıştır.
Kilisenin kuruluşu ile manastır haline dönüşümü arasında geçen bin yıllık dönem hakkında fazla bir şey bilinmemektedir. Sümela Manastırı kayalar üzerine oturtulmuş bir yapı olup, Kaya Kilisesi ve yapılar olarak iki bölümden oluşur. Kilise tavanları 17.-18. yüzyılda yapılan fresklerle süslenmiştir. 1924′te boşaltılan Kilise, bir yangın sonucu harap olmuştur ve onarımı devam etmektedir. Kiliseye gelmeden önce sol tarafta bulunan çeşme, Sivri Kemeri ve Takçe İslami yapılardandır. Sümela Manastırı, Trabzon’un en güzel eselerindendir. Bu nedenlede turistlerin uğrak yeri olmuştur.Dünyanın hiç bir yerinde eşine rastlanmayan manastırın doğal güzeliği yanında efsanevi kuruluş ve tarihi hakkında çok sayıda masallar üretilmiştir.
Bunlardan Biri;
Atinalı Barnabas ile Sophronios rüyalarında İsa’nın öğrencisi Aziz Luka’nın yapmış olduğu üç Panagia ikonundan, Meryem’in bebek İsa’yı kollarında tuttuğu yer olarak Sümela Manastırı’nın olduğu yeri görürler. Rüya sonrası her ikiside birbirinden habersiz Trabzon’a gelirler. Rüyalarını birbirine anlatınca Manastırın yapımına başlarlar.
