Kozan ilçesinin tam ortasında bulunan kale; kalkerden meydana gelen, oldukça dik bir tepe üzerinde, bulunduğu coğrafyaya hâkim bir konumdadır. Kozan Kalesi, Çukurova'yı çevreleyen dağ kaleleri zincirinin dördüncü halkasını teşkil eder. Kuzey - güney yönünde iki ayrı gurup halinde inşa edilmiş, bu bölümler bir sur ile birbirine bağlanmıştır. Çevre uzunluğu 6 km'yi bulan kalenin 44 kulesi ve burcu vardır.
M.Ö. 2000' li yıllarda Asurlular tarafından yapıldığı tahmin edilen kale, Romalıla
r, Selçuklular ve Ermeniler tarafından onarım görmüştür. Bugünse, Kozan Belediyesi tarafından çevre düzenlemesi yapılan Kozan Kalesi ve çevresi, bölge halkının sosyal aktivitelerini gerçekleştirdiği günübirlik hareketli bir mekâna dönüşmüştür.Anavarza Antik Kenti
Yüksek kayalıkların üzerinde duran bir kartal yuvasını andıran, Antik Anavarza şehrinin kesin olarak bilinen tarihi MÖ 1. yy.'a dayanır. Anavarza Antik Kenti, Asurlular, Roma, Bizans, Abbasiler ve Ramazanoğulları'na ev sahipliği yapmıştır. Anavarza, aynı zamanda bir açık hava müzesidir. Tarihi kentin, bilim adamlarına göre Efes'ten bile daha büyük olduğu söylenmektedir. Antik kent tarihe direnerek yaşam mücadelesi verirken gün yüzüne çıkacağı zamanı beklemektedir. Kesin olmamakla birlikte Anadolu da ilk camiinin Anavarza'da olduğu da söylenmektedir. Türkiye'nin en önemli antik kentleri arasında gösterilen Anavarza, "Arkeo Park" olmanın bütün özelliklerini taşımaktadır
Karasis KalesiÇukurova'daki kaleler zincirini önemli bir halkasını oluşturur. Kozan Barajı'nın hemen kuzey kesiminde yer alan kale, ilçe merkezine kara yoluyla yaklaşık 17 Km. uzaklıktadır. Kaleyi inşa edenlerin Selefkoslar (Selefkiler) olduğu bilinmektedir. Milattan önce 333 yıllarında Büyük İskender'in eline geçen Kozan, O'nun ölümünden sonra da Selefkosların idaresine girmiştir. (Selefkos, Büyük İskender'in Komutanlarından biridir.) Helenistik döneme ait kale askeri garnizon olarak kullanılmıştır. Kale, ziyaretçilerine muhteşem bir manzara sunmaktadır.
Hoşkadem Camii
Çarşı içinde bulunan cami, Türk mimari özelliklerini taşımaktadır. Hoşkadem Camii, 1448 yılında Mısır Kölemen Sultanı Seyfeddin Çakmak'ın Çukurova Bölge Emiri Abdullah Hoşkadem tarafından yaptırılmıştır. Bütünü ile dikdörtgen plan oluşturan cami, ulu camiler sınıfına dahil edilmiştir. Yay kemerli giriş kapısının üzerinde büyükçe bir kartuş içine yazılmış üç satırlık inşa kitabesi bulunmaktadır. Camii son olarak 2006 yılında Belediyemizin girişimleri sonucunda vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından aslına uygun bir şekilde restore edilmiştir. Camii önünde belediyemiz tarafından yapılan fıskiyeler ve oturma alanları bölgeye ayrı bir güzellik kattı.
Küçük Cami
Yapım tarihi 1530 olan Küçük Camii, 1920 yılında işgalci Fransız güçlerince tahrip edildi, sonrasında vatandaşlarca onarılarak ibadete açılan, ancak çıkan yangında zarar gören tarihi yapının restorasyonu 2009 yılında Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından tamamlandı.
Yaverin Konağı
Bölgenin en eski sivil mimari örneklerinden biri olan Yaver'in Konağı, Kozan Kalesinin eteklerinde bulunmakta olup eski yapılar arasında önemli bir yere sahiptir. Konağı yaptıran kişi Mıcırıkyan Kirkor Efendi'dir. 19. yy. sonlarında inşa edilmiş olduğu bilgilerinin hakim olduğu yapının, restorasyon çalışmaları belediyemiz tarafından yapılmıştır. Butik Otel ve Restoran olarak hizmet veren konak ziyaretçilerine tarihi-mistik bir mekânın sunduğu tüm keyfi sunabilme kapasitesine sahiptir. Böylesi güzide bu mekân ziyaretçilere tarihe bir yolculuk yaptırmakta, yolculuktan zevk duyanlara sonsuz bir haz tattırmaktadır.
Kilikya Ermeni Manastırı
1292-1921 yılları arasında Kilikya Ermenilerinin merkezi olan Sis Ermeni Manastırı, Kozan Kalesi eteklerinde bulunmaktadır. Ermeni dünyasının en önemli manastırlarından biri olan Kilikya Ermeni Manastırı'na ait kalıntılar kale eteklerinde tarihe direnmekte. Kozan dağlarından toplanan çeşitli çiçekler ve bir takım karışımlar yapılan 'Pelesenk Yağı' yapılıp vaftiz törenlerinde kullanılmaktaydı. Manastırda bulunan Kutsal Emanetler bugün Lübnan /Beyrut'ta bulunmaktadır.
Kozan'ın şehir merkezinde ve şehre hakim bir bölgede Kozan Kalesi eteklerinde bulunan manastır yapılan çalışmalar neticesinde Mesire alanı sınıfında örnek teşkil edecek hale dönüştürüldü. Pikniğe gelen vatandaşlar için her şeyin düşünüldüğü Manastır mesire alanında 2 adet servis ünitesi, anfi tiyatro, arkeolojik park, 29 adet içinde barbeküsü ve oturma grubu olan piknik ünitesi ve çocuklar için oyun alanları yer almaktadır.
Bedesten (Arasta)
Bedesten (Arasta) Kozan'ın merkezinde, Aşağı Çarşıda, Hoşkadem Camii'nin hemen altında yıllardır kapalı tutulan tarihi bir yapıdır. İçinde yirmiye yakın dükkân ve işyeri vardır. Bu tarihi yapı, eski Kozan ticaretinin döndüğü en önemli mekândır.
Bedesten, 1904 tarihinde Helvacızade Hacı Hüseyin Efendi tarafından, Hacı Ali usta'ya yaptırılmış bir Osmanlı mimari eseridir. Tarihi çarşı Bedesten'in restorasyonu, belediyemizin devam eden restorasyon çalışmaları kapsamındadır.
Tarihi Ev ve Dükkânlar
Tarihi dönemlerden kalma birçok ev, dükkân ve konaklar eski Kozan diye bilinen kale eteklerinde yer almaktadır. Geçmiş dönemlerde çeşitli işlevleri üstlenmiş olan Tarihi Kozan Evleri günümüzde hala dimdik ayaktadır. Hacı Muhtar Konağı, Akçalı Konağı, Kız Meslek Lisesi olarak kullanılan ve geçmişte hastane olarak kullanılmış tarihi bina, Camii Kebir Caddesindeki tarihi dükkânlar tarihten günümüze gelen yadigârlardan sadece bir kaçı...
'SİS' Perdesi Aralanıyor, Tarihi Çarşı Özlenen Günlerine Dönüyor
Eski Kozan'ı canlandırma projesi kapsamında, Aşağı-Yukarı Çarşı ve Cami-i Kebir
Caddesi'nde gerçekleşen restorasyon ile Kozan turizme yelken açtı. Geçtiğimiz 50 yıl öncesine kadar, Kozan'ın kalbinin attığı bir yer olan eski Kozan bölgesi, zaman içerisinde kaderine terk edilerek eski cazibesini yitirmiş ve mezbelelik halini almıştı. Bölgeyi eski günlerine kavuşturmak ve turizme kazandırmak için hazırlanan projeler, Adana valiliği İl Özel İdaresinin katkıları ile hayat buldu. Yapılan çalışmalar sonucunda yaklaşık 200
iş yerinin restorasyon çalışması tamamlanarak, özlenen yapısına kavuşturuldu.
Tarihi Roma Köprüsü
Kilgen Çayı olarak da bilinen Kozan çayı üzerinde kurulmuştur. 8 ayrı gözü olan Roma dönemine ait tarihi köprü geçmişten günümüze Kozan'ı doğu-batı istikametinde birleştirmektedir. Atatürk Parkı içerisinde bulunan tarihi köprünün restorasyonunun yapılıp tarihi dokusuna uygun bir şekilde gelecek kuşaklara aktarılması gerekmektedir. Köprünün tarihi dokusuna uygun restore edilmesi Kozan'ın tarihi kimliğine çok büyük katkıda bulunacaktır.
Keşiş Mağarası
Medeniyetler Şehri Kozan, her yönüyle bir tarih merkezi ve ilginç konuları yanı sıra tarihe de ışık tutuyor. Rivayete göre, Hz. Mevlana Konya'dan Suriye'nin Şam iline 7 yıl süren medrese eğitimi için yola çıkar. Bu esnada yolu Kozan'dan geçer. Sis diyarı Kozan'da Keşiş Mağarasında yaşayan 40 keşişle karşılaşır. Bu keşişlerin karşıdaki insanın düşüncelerini okuyabilme özelliğine sahip oldukları rivayet edilmektedir. "Ariflerin Menkıbeleri" adlı eserin 2. cildinde Hz. Mevlana'nın hayatını anlatan bölümde hikâye geçmektedir. Kalenin eteklerinde bulunan mağara, görenleri büyüleyen bir özelliğe sahip olmakla birlikte hazine avcılarının da uğrak yeri olmuştur. Keşiş Mağarasının dış görünümü birçok ziyaretçi tarafından Trabzon'da bulunan Sümela Manastırını anımsattığı söylenmektedir.
Yenilenen Şehir Hamamı
Şehir hamamında yazılan kitabeye göre; Belediye Şehir Hamamı 1976 yılında dönemin Belediye Başkan H. Basri Demirci tarafından inşaatı başlatılmış, daha sonra ilçe Kaymakamı aynı zamanda da Belediye Başkanı olan Erdoğan Gürbüz tarafından ikmal edilerek 1981 yılında hizmete açılmıştır.
Hamam, 2006 yılında da Belediye Başkanımız Kazım Özgan'ın katkıları ile restorasyonu gerçekleştirilmiş, eski günlerin izlerini yitirmemiş bir şekilde yeni görüntüsü ile konuklarını ağırlamaktadır.
Battal Gazi Zindanı
Kozan Kalesi'nde bulunan Battal Gazi Zindanı tarihi günümüze taşıyan bir araç olarak duruyor. Halkın belleğinde yaşatılan bir menkıbeye göre Battal Gazi, Kozan'ın fethine katılmış, bir müddet Kozan'da yaşamış, Kozan Kalesinde onun adına bir zindan olduğu söylene gelmiştir.
Değirmen Restoran
Kumlu göl mevkiinde bulunan, restorasyondan geçirilerek günümüze uyarlanan tarihi değirmen sakin ve doğal bir ortamda damak tadına yönelik lezzetler sunmaktadır.
Kozan Barajı
Çukurova ile Toroslar'ın buluştuğu bir noktada yer alan barajın suları ile örtüşen doğal manzara insanı dinlendirmeye birebir. Baraj yolu boyunca zakkum ağaçlarının görüntüsü göz zevkine hitap ediyor. Sulama amaçlı yapılan Kozan Barajı amatör balıkçılar için de ideal bir yer. Ayrıca Kozan Barajı'nda HES ile elektrik üretimi için çalışmalar sürmekte olup Barajı, doğa turizmine kazandırmak için çalışmalarımız devam etmektedir.
Dağılcak Mesire Alanı
"İşte yeşil alan, işte muhteşem bir doğa" diyebileceğiniz Dağılcak Mesire Alanı İlçemize yalnız 8 kilometre uzaklıkta. Yeşilin doğaya nakşedildiği Dağılcak Mesire Alanı farklı güzellikleri yaşamanızı sağlayacak güzide mekânlarımızdan birisidir. Şırıl şırıl akan dere üzerine kurulu çardakta çaylarınızı yudumlamanız size çok büyük keyif verecektir. Et lokantasında karnınızı doyurma imkânına sahipsiniz. Yeşil alanları ve doyumsuz manzaraları ile insanı büyüleyen Dağılcak bölgenin adeta akciğeri görevini üstlenmektedir. Yine bölge doğa yürüyüşü yapanların tercih ettiği mekânlardan birisidir.
Bu doğa harikası mekân, belediyemiz tarafından yapılan çevre düzenleme çalışmaları ile alışılmışın dışında yeni bir görünüme kavuşturuldu.
Bucak Cennet Vadisi
Kozan'ın 15-20 km kadar doğusunda, Bucak nahiyesini geçince Köreken Dağlarının altından Sumbas Çayının çıkış noktası "Bucak Cennet Vadisi" olarak adlandırılıyor. Koskoca Sumbas Çayının bir noktadan çıkışı, sazlıklar, söğüt ağaçları ve çayda yüzen ördekler muhteşem bir seremoni oluşturuyor. Cennet vatanın cennet köşelerinden birisi Cennet Vadisi...
Yaylalar
Kozan'da Akdeniz iklimi hâkim. Her mevsim gezmeye elverişli bir havası var. Yaz aylarının oldukça sıcak geçmesi yaylaları ön plana çıkarıyor. Yaylalar muhteşem manzaraları ile cidden görülmeye değer. Yeşilin her tonunu bulabileceğiniz Toroslar üzerindeki yaylalar ferahlık dağıtan mekânlar olarak biliniyor. Şehir yaşantısından bunalan insanlar adeta soluklanmak için yaz aylarını fırsat bilerek kendilerini serin yaylalara atıyor. Kentin yakınındaki Horzum, Suluhan, Savruk, Çulluuşağı, İnderesi, Göller yayları bunlardan birkaçı.
EL SANATLARI
Önceleri yörede çok yaygın ve gelişmiş olan el sanatları 20. yy.da eski önemini kaybetmeye başlamıştır. Ev dokumacılığı şeklinde yapılan geleneksel dokumacılık (halı, kilim, çul, çuval) günümüzde unutulmaya yüz tutmuştur. Çanak, çömlekçilik de artık eski değerini kaybetmiştir. Ancak Kozan Meslek Edindirme Kursları'nda eski cereler ve küpler boyanarak, ev dekorasyonunda kullanılıp ilçeye özgü gelenekler yaşatılmaya çalışılmaktadır. Dokumacılık alanında görülen gerileme ve ilgisizlik diğer el sanatlarında da görülebilmektedir. Bu el sanatlarının başında bakırcılık, kalaycılık ve oymacılık, gelmektedir.
Sapı, keçi ve koyun boynuzlarından gövdesi ise çelikten yapılan, keskinliği ile ün salmış olan Tapan Bıçağı, ustalarımızın maharetli ellerinde şekil alarak kültürel açıdan bölge halkının yanı sıra, yöre dışından da büyük talep görmektedir.
HEDİYELİKLER
Kozan Balı: Bal üretimi ve kalitesi noktasında ilçeler bazında 1. sırada yer alan Kozan, Türkiye'deki bal üretiminin %25 'ini karşılamaktadır. Çeşitli damak tatlarına hitap eden bal çeşitlerini Kozan'da bulmak mümkündür. Kozan Anavarza, Binboğa ve Perçin markaları ile satışa sunulmaktadır. Balın her çeşidini ve lezzetini steril ortamlarda ambalajlanmış kavanozlar ile bulabilmek mümkündür.
Turunç Reçeli: Narenciyesi ile marka olan Kozan'da farklı bir damak tadı olan Turunç Kabuğu'ndan yapılan turun reçeli de yöreye hastır.
Zeytinyağı: Mahserelerde çıkarılan halis zeytinyağı salatalarınıza renk katacaktır.
Nar Ekşisi: Nar ekşilerini Kozan'ın her yerinde bulabilirsiniz.
İncir Reçeli: Kozan'ın köylerinde yapılan incir reçeli kahvaltıları süsleyecektir.
Kilim: İlçede tezgâhlarda genç kızlar tarafından dokunan el emeği göz nuru nakış nakış motiflerin Kozan Kültürünü yansıttığı kilim, çanta, minder vs. ürünlerden alabilirisiniz.
Tapan Bıçağı: Sevdiklerinize keçiboynuzundan yapılan Tapan Bıçağı götürebilirsiniz.
Bakır ve Kalay: Bakır ve kalaycılar çarşısından minyatür ev aksesuarları evinizin dekorunu tamamlayacaktır.
