Besni tarih içerisinde BAHSNA,BETHESNA,BEHESNA ve Osmanlılar döneminde ise BEHESNİ olarak kullanılmış 19.Yüzyıl sonlarında Besni şeklini almıştır. Tarih boyunca Akadlar, Huriler, Mitanniler ve Asurların akınlarına sahne olmuş M.Ö. 500’lerden başlayarak Perslerin , İskenderin, Romalıların yönetimine girmiştir. İslamiyet’in yayılmaya başladığı devirlerde , İpek Yolu’nun buradan geçmesi sebebi ile akınlara maruz kalmıştır. 670’de Emevilerin egemenliğine girmiş 1173’te Eyübilerin eline geçmiştir. 1260’ta Moğollar tarafından zapt edilmiş, 1293’te Memlüklülerin eline geçmiştir. Besni nihayet 1516’da Yavuz Sultan Selim tarafından Memlüklüler’den alınmış ve Arap Vilayetine bağlı bir sancak haline getirilmiştir. Ancak daha sonra kaza olarak önce Kahta ve Gerger ardından da 1560’a doğru Malatya sancağına bağlanmıştır.
Besni’de halkın başlıca ekonomik faaliyetlerini tarım ve hayvancılık teşkil etmektedir. Tarım ürünlerinin başlıcalarını buğday, arpa, nohut, mercimek,darı, pamuk çeşitli meyveler üzüm ve fıstık oluşturmaktadır.
Besni’de 16 Yüzyılda birçok vakıf ve vakıf eserleri bulunmaktaydı. Zadegeş ,Bezmgah, Hacı Arslan, Sofraz Camileri bunlara örnektir. Ayrıca eğitim ve öğretimle ilgili Hasan Bey Muallimhanesi, Bekir Bey Medresesi bulunmaktaydı. Bu dönemde Besni’de on üç mahalle, on üç cami iki mescit, seksen talebesi bulunan yirmi bir medresesi ve bir rüşdiye mektebi vardı. Ayrıca sıbyan mektebi mevcut olup yirmi bir han üç kilise ve buna bağlı iki mektep yer alıyordu.
1859’da Hısnımansur kazasına bağlanan Besni bu tarihten sonra tekrar Malatya’ya bağlı kaza merkezi oldu. 1926’dan 1933’e kadar ise Gaziantep’e bağlı kaldı. 1954’te Adıyaman’ın il oluşu ile buraya bağlı ilçe merkezi, durumuna geldi. 1950-1960 yıllarında yer değiştirerek şimdiki yerlerine taşındığı için Besni halkının çoğu çevre il ve ilçelere göç etti. Bazı sanayi tesislerini kuruluşu günümüzde çevre iller göçü engelledi. İlçemizdeki mevcut sanayi tesisleri okulları, Sosyal tesisleri, modern oteli ,Yüzme havuzu halı sahaları ile,Besni hızla kentleşmektedir. Planlı şehirleşmenin örneği olan Yeni Kent ve Toki Konutları buna en güzel örneklerdir.108.000 Nüfusuyla Güneydoğunun çağdaş yüzü Besni gelecek için güven vermektedir.
Coğrafyası
İlçemiz Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Adıyaman İlinin batı kesiminde yer almakta olup, Yüzölçümü 1330 Km2.dir Km2. ye 82 kişi düşmektedir.
İlçemizin Doğrusunda : Adıyaman
Batısında : Gölbaşı İlçesi
Kuzeyinde : Tut İlçesi
Güneyinde: Araban ve Halfeti ilçeleri bulunmaktadır.
İlçemiz zaman zaman kara iklimi, zaman zamanda Akdeniz ikliminin tesirinde kalmaktadır. Ancak genellikle 1050 metrelik rakımın da tesiri ile kışları soğuk ve yağışlı, yazları ise serin ve kuraktır. İlçemizde Akdeniz iklimin etkili olduğunun en önemli delillerinden biri özellikle güneyinde bulunan belde ve köylerinde zeytin ağaçlarının bulunmasıdır. Zeytin ağacı Akdeniz ikliminin karakteristik bitki örtüsüdür. Besni İlçesinde zeytin tarımının yapılabilmesi ilçemizde bozulmuş Akdeniz ikliminin etkili olduğunun bir göstergesidir.
