AHMET BİN MUSA EL-ACİL
Ahmed bin Musa, sistem mühendisliği ve sibernetik ilminin öncülerinden olup aynı zamanda matematik ve astronomi alanında eserler veren müslüman bir bilim adamıdır. Babası ve kardeşlerinin ilim adamı olması onun da bu yönde ilerlemesine imkan sağlamıştır. Dönemin halifesi Memun’un ilim adamlarının yetişmesine önem vermesi de ilim adamı olarak yetişmesine zemin hazırlamıştır...
İlk olarak yıldızları diğer gök cisimlerini bunların doğuş ve batışlarını incelemiş ve bu incelemelerinin sonucunda yıldızların doğuşu, batışı aynı zamanda onların resimlerini gösteren bir cihaz yapmıştı. Bu cihaz bakırdan olup su kuvvetiyle çalışmaktaydı ve yıldızların resmini ayrıntılı bir şekilde hiç kimsenin müdahalesi olmadan gösterebiliyordu.
Ahmed bin Musa astronomi ilminin yanı sıra özellikle mekanik ilmiyle ilgilendi yüzlerce büyüklü küçüklü alet yaptı bu aletlerin içinde otomatik su kapları, kandiller, izafi ağırlık ölçen aletler ve günümüzde hala kullandığımız aletleri tasarlamıştır.
Ahmed bin Musa, kardeşleriyle birlikte Halife Memun tarafından, daha önce Sabit bin Kurra’nın, dünyanın çevresini doğru ölçüp ölçmediğini kontrol etmek için görevlendirilir. Üç kardeş, Sincan’da ve Kûfe’de yaptıkları ölçümler ve hesaplar sonunda, Sabit bin Kurra’nın bulduğu rakamı bulurlar.
Ahmed bin Musa, ilim ve teknik alanların yanı sıra islam ve fıkıh alanlarında da kendini geliştirmiş ve islam alimleri arasında adını duyurmuştur.
Ömrünü ilmi ve fıkıh çalışmalarına adayan Ahmed bin Musa, Milâdi 878 yılında vefat etmiştir.
Yaptığı mekanik aletlerden bazıları ;
1- Fitilleri yandıkça kendi kendine çıkan, haznelerine otomatik olarak yağ akan ve rüzgârda sönmeyen kandiller.
2- Bahçe ve tarlaların sulanmasında kullanılan, sulamanın tamamlandığını düdük çalarak haber veren (düdüklü tencere benzeri) aletler.
3- Her seferinde istenilen miktarda belli aralıklarla, ihtiyaca göre karışık veya ayrı ayrı su akıtabilen testiler, ibrikler ve banyo kapları.
4- Küçükbaş hayvanların su içebileceği otomatik kontrol sistemli tekneler.
Eserleri
1-)Kitabul Hıyel (Sistem mühendisliği ve mekanik alanında yazılmıştır.)
1-)Kitabul Hıyel (Sistem mühendisliği ve mekanik alanında yazılmıştır.)
2-)Sabit yıldızlar küresinin dışında dokuzuncu kürenin bulunmadığının geometrik ispatı.
3-)Sanad bin Ali’ye sual.
4-)Kendi kendine müzik yapan aletler
Kitabü’l-Hiyel Hakkında
Ahmet bin Musa'nın mekanikle ilgili konulan içeren Kitabü'l-Hiyel isimli eseri günümüzdeki sistem mühendisliğine yakın bir anlayışla kaleme alınmış ve kendi alanında yazılmış ilk eserdir. Otomatik kontrol sahasında yazılan ilk eserlerdendir. Kitab'ül Hiyel'de verilen otomatik kontrol sistemleri teknik yönden mükemmel olup, bugün pratikte hâlâ kullanılan türden sistemlerdir. Kitab-ül Hiyel, Vatikan, Berlin ve Topkapı kütüphanelerinde olmak üzere 3 kütüphanede bulunmaktadır. Topkapı Sarayın'daki en eski nüshadır Başı ve sonu eksip olup, 3474 numarada kayıtlıdır.
Tam Adı: AHMED BİN MUSA EL ACİL
Künyesi: EBÜL ABBAS
Doğum Tarihi: -
Ölüm tarihi : 878
Günümüzde: Sistem Mühendisi
